BARCELONA – Đường đến vinh quang – Chương 4: Cổ máy

CỖ MÁY

‘Tôi phải chạm bóng ít nhất 100 lần mỗi trận đấu.Nếu phải trở về phòng thay đồ mà chỉ chạm bóng được 50 lần, tôi sẽ điên tiết đến mức muốn giết ai đó mất’

Xavier Hernández Creus

Barça: Con đường trở thành đội bóng xuất sắc nhất thế giới

ĐÂY LÀ BÊN NGOÀI cánh cửa phòng thay đồ của CLB Barcelona tại Wembley, khoảng một giờ sau khi MU bị đánh bại 3-1 trong trận chung kết Champions League 2011. Những cuộc nhảy múa, ca hát và bia bọt trên khắp xứ Catalan chỉ vừa mới dứt. Tôi được giao nhiệm vụ phỏng vấn hai trong số những cầu thủ vừa giành chiến thắng, với chiếc cúp giương cao, để đưa tin trong chương trình truyền hình Champions League Weekly của mùa giải năm nay, và bây giờ tôi chỉ mong mỏi có một cầu thủ nào đó xuất hiện trong đám vũ hội cuồng nhiệt kia, không cần biết anh ta có đồng ý với cái yêu cầu phỏng vấn chết tiệt đó không.

Một phòng thay đồ phụ đã được nhà sản xuất chuẩn bị và sẵn sàng để sử dụng. Khách của chúng tôi không thể là cầu thủ xuất sắc nhất trận đấu hoặc một trong những cầu thủ ghi bàn, bởi chắc chắn họ đã phải trả lời phỏng vấn rất nhiều sau khi nâng cao chiếc cúp vô địch trước mặt những người hâm mộ Barça.

Éric Abidal đứng lại và ôm choàng lấy tôi, khiến tôi vô cùng ngạc nhiên, nhưng anh từ chối trả lời phỏng vấn vì đang quá mệt mỏi và xúc động. Éric tham gia trận đấu dù cuộc phẫu thuật khối u gan đòi hỏi anh phải nghỉ ngơi qua tháng Tám. Thêm vào đó, anh còn được trao băng đội trưởng và được giao nhiệm vụ giơ cao cúp vô địch thay cho đội trưởng của mình, Carles Puyol.

Thiago, người từng là hàng xóm cùng tầng 6 với tôi trong khu chung cư Pedralbes, cũng đứng lại trò chuyện một lúc với chai bia trong tay, nhưng thực ra anh ta đang trong quá trình thử nghiệm doping bắt buộc của UEFA.

Các phóng viên tin cậy, thân thiện và chăm chỉ của Barça đều đã ở trong phòng thay đồ và cố gắng lôi kéo một trong những người chiến thắng, trong khi tiếng hát hò ngày một to hơn và khàn khàn hơn. Thời gian cứ trôi dần và những thời hạn đưa ra cũng căng thẳng như hàng phòng thủ của Man United vậy. Điều đó thật không tốt chút nào. Các cầu thủ khác đang bị những quan chức cấp cao ở hậu trường kéo qua phỏng vấn với các đơn vị mua bản quyền truyền hình, những người đã trả rất hậu hĩnh để giành quyền tiếp cận.

Gerard Piqué mệt mỏi và khệ nệ bê một hộp các tông lớn mà tôi không biết chứa những gì bên trong, (chắc chắn không phải là mảnh lưới anh ta cắt ra để giữ làm kỷ niệm vì tôi đã kịp hỏi anh ta điều đó). Anh đồng ý xuất hiện một lát trước ống kính – tận hưởng niềm vui với chiếc cúp vô địch một lúc. Chúng tôi được sắp xếp sang một phòng thay đồ trống bên cạnh, và đó là một khoảnh khắc kỳ lạ – chiếc cúp vô địch, một nhà vô địch Champions League tôi gặp lần đầu từ khi anh còn là một cậu nhóc ở Cantera (đội trẻ Barça), một phòng thay đồ trống trải, sạch sẽ và tách biệt với không gian náo nhiệt bên ngoài – nhưng niềm vui sướng của anh thì bừng lên và lan tỏa ra xung quanh. Tuy nhiên, khi anh đang được ghi hình, tất cả các cầu thủ khác đều bỏ đi, chỉ có một người ở lại – Xavi Hernández.

‘Chỉ 5 phút thôi, Xavi, không hơn không kém,’ đó là lời năn nỉ của tôi trong khi hai nhóm phóng viên truyền hình khác cách đó chừng 15m đang càu nhàu hi vọng anh ta nói không, để họ thực hiện được bài phỏng vấn cuối cùng cho một buổi tối huy hoàng. Và anh ta cũng biết tất cả mọi người đang đợi mình. Không chỉ là một bữa tiệc lớn tại Viện bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở Nam Kensington, mà tất cả mọi người đều đã lên xe và đang chờ anh ngoài kia. ‘Được rồi, tôi biết anh sẽ giữ lời, bắt đầu thôi.’ Thật vui sướng làm sao.

Chúng tôi nhanh chóng di chuyển xuống hành lang để chủ nhân chính thức, hợp pháp của chiếc cúp UEFA tin tưởng rằng cuộc phỏng vấn thứ hai sẽ nhanh chóng, ngắn gọn như thiệp Giáng sinh của José Mourinho, và mọi thứ sẵn sàng để đưa cầu thủ vĩ đại này tới làn xe buýt thần thánh. Với tinh thần phấn khích, trong khi chúng tôi ra khỏi phòng thay đồ, tôi nói với Xavi: ‘Tôi nghĩ Messi đã có động tác chạy cắt qua đường bóng của anh rất tốt, nó mở ra không gian để anh chuyền bóng hỗ trợ cho Pedro’. (Hãy xem chi tiết trên YouTube. Xavi chạy lên phía trước và đóng vai trò phòng vệ; Pedro bị Nemanja Vidic theo sát, nhưng khi Messi chạy theo Xavi, Patrice Evra cũng chạy theo, Pedro lùi lại khoảng trống phía sau và Xavi tìm được đường chuyền để đồng đội của anh kết thúc, bóng nằm gọn trong góc lưới). Câu nói của tôi đủ làm anh ta dừng khựng lại và nói: ‘Trời, tôi thích cách xem bóng đá của anh.” Sau đó Xavi phân tích cho tôi nghe về bàn thắng đầu tiên của Barça.

Thật tuyệt diệu khi nghe chính những người chiến thắng phân tích và tận hưởng những thành quả họ tạo nên, một chi tiết mà tất cả chúng ta: những phóng viên, người hâm mộ, các quan chức hay nhà tài trợ, đều bỏ lỡ.

Với Xavi mà nói, việc bị phóng viên chặn lại để nói chuyện về bóng đá là điều thường xuyên. Anh ta phân tích và bình luận cũng xuất sắc như khi chơi bóng vậy. Đó là lý do tại sao rất nhiều người tin rằng anh sẽ trở thành HLV của Barça. Dù có như thế thì đó cũng không phải lần đầu anh tiếp bước Pep Guardiola.

Cuộc nói chuyện ấy là một trong những giây phút tuyệt vời nhất trong suốt nhiều năm làm phóng viên thể thao của tôi, nó thật khác xa so với lần đầu tiên tôi cố gắng tiếp cận để được phỏng vấn Xavi. Đó là vào năm 2002, khi tôi vừa mới chuyển đến Barcelona. Tòa soạn báo đã ‘OK’ với cuộc phỏng vấn, nhưng vẫn cần được sự đồng ý từ phía cầu thủ. Vào những ngày đó, việc sắp đặt phỏng vấn cũng khác. Đôi khi bạn nhận được yêu cầu từ phía Barça, và Xavi không hề biết tôi đã chứng kiến anh ta nói chuyện với phóng viên Chemi Teres. Sau khi nghe Chemi trình bày, anh ta cân nhắc trong khoảng thời gian còn ngắn hơn số giây anh ta dùng để tìm đường thoái thác và nói: ‘Không, chưa nghe tên anh ta bao giờ. Tôi không hứng thú’.

Ông già Chemi tội nghiệp phải quay lại chỗ tôi và giải thích: ‘Xin lỗi anh, có vấn đề xảy ra và anh ta rất bận. Thôi để lần khác nhé!’ Cũng không thiệt hại gì. Chemi được trả tiền để làm công việc đó, và Xavi có lẽ không muốn mất ngủ vì những việc thế này và tôi coi đó là một động cơ thúc đẩy tôi chiếm lấy lòng tin của anh ta.

Nhưng ở Wembley 2011 thì khác.

Xavi và Barça đang vô cùng phấn khởi. Bàn thắng đầu tiên vào lưới MU khiến Xavi, Messi và Barça dưới sự dẫn dắt của Guardiola tỏa sáng. Khi Iniesta chuyền bóng cho Xavi, anh đang ở ‘giữa dòng’ (trong trường hợp này là một khoảng trống giữa hàng tiền vệ và hàng phòng thủ của đối phương) – không có ai tranh bóng với anh.

Trong khi rê bóng, anh thay đổi tư thế liên tục để có thể chuyền bóng theo nhiều hướng, nhưng có một thời điểm Messi đứng yên, còn Pedro bị kẹp giữa Evra và Vidic. Không có cơ hội nào để dứt điểm. Ngay thời khắc Pedro quyết định lùi lại vài bước, Messi đã nhận ra điều đó, anh tiến 3, 4 mét về phía Xavi để kéo Evra chạy theo và mở đường cho Xavi chuyền bóng. Vidic vì nghĩ Evra vẫn ở ngay đằng sau nên không nhận thấy Pedro đã lùi vài mét và đã sẵn sàng để tặng Edwin van der Sar một bàn thua. Cú sút đẹp như thơ.

Bóng đá là môn thể thao đầy những trớ trêu và khắc nghiệt nho nhỏ của số phận. Hãy nghĩ mà xem, khi Xavi đang tự khẳng định mình trong đội hình chính của Barcelona thì cơ hội chơi cho MU lại đến với anh. Anh đã nghĩ rất nhiều và rất lâu về vấn đề này, nhưng cuối cùng quyết định ở lại và chiến đấu để có cơ hội ở lại CLB mà anh đã ủng hộ và cống hiến lâu nay.

Hãy tưởng tượng Xavi chuyền bóng chuẩn xác như laze cho Andy Cole, Dwight Yorke, Ruud van Nistelrooy, Wayne Rooney hay Ole Gunnar Solskjær. Xavi giờ đây là tiền vệ xuất sắc, đáng kính, có nhãn quan chiến thuật và vĩ đại nhất mọi thời đại của Tây Ban Nha, nhưng giữa những năm 1998 và 2002, anh chỉ là một cầu thủ trẻ không được trọng dụng, không được phát huy thế mạnh và bị đối xử bất công. Trớ trêu ở chỗ, vấn đề đầu tiên của anh chính là Pep Guardiola.

Sau buổi xuất quân của Barça trước Southampton ở giải mùa hè năm 1998, Xavi có màn ra mắt đầy cạnh tranh nữa dưới sự dẫn dắt của Louis van Gaal, trong giải tranh Siêu cúp Tây Ban Nha vào tháng tám năm đó. Cơ hội đến với anh khi Guardiola và Albert Celades đều bị chấn thương. Xavi khi ấy đang đi nghỉ hè, đang nằm dài trên bãi biển thì nhận được cuộc gọi khẩn cấp yêu cầu đáp chuyến bay về Barcelona ngay chiều hôm đó. Một cuộc gọi định mệnh.

Trận đấu đầu tiên trong Siêu cúp là một thất bại kinh hoàng ở Mallorca, nhưng Xavi đã ghi bàn và nhận được khá nhiều sự quan tâm. Guardiola là một trong những người đầu tiên khen ngợi những ‘hiểu biết’ và ‘chín chắn’ của Xavi, nhưng tuyên bố Xavi sẽ khó lòng thay thế được vị trí của anh. Và anh hứa sẽ giữ lời.

Tất cả những sự việc trên diễn ra khi đội bóng của Van Gaal chật vật mà không có lấy một trận thắng kể từ ngày 19 tháng 4 của mùa giải trước cho đến khi họ đánh bại Extremadura của HLV Rafa Benítez vào ngày 13 tháng 9. Mọi thứ diễn ra không mấy suôn sẻ trong giải vô địch Tây Ban Nha. Vào giữa tháng 9, Xavi có buổi ra quân đầu tiên tại Champions League trên sân Old Trafford, trong một trận hòa điên cuồng với tỉ số 3-3 với MU; đội bóng sau này đã vô địch mùa giải năm đó. Anh tham gia giải La Liga lần đầu tiên trong trận thắng áp đảo 3-1 trước Valencia một tháng sau.

Tại thời điểm đó, anh dường như khẳng định được vị trí của mình: không chỉ là một sản phẩm hứa hẹn của lò đạo tạo cầu thủ trẻ Barça (canterano), mà còn giữ vai trò đá chính. Mùa giải năm đó, anh tham gia mọi trận đấu thuộc vòng bảng Champions League và ra sân 27 lần tất cả. Anh trở thành cầu thủ thứ 10 được Van Gaal sử dụng thường xuyên trong đội hình. Tuy nhiên, sự trở lại của Guardiola sau khi phục hồi chấn thương ở bắp chân khi La Liga đi được nửa chặng đường đã hạn chế sự xuất hiện của Xavi.

Đó cũng chẳng phải là thảm họa đối với chàng cầu thủ 18 tuổi khi bị xếp sau những Phillip Cocu, Luis Enrique, Rivaldo, Ronald de Boer, Pep Guardiola và Geovanni, nhất là khi anh ghi được bàn thắng sống còn trong việc bảo vệ thành công chức vô địch của đội nhà. Bàn thắng của Xavi vào lưới Valladolid đã đem lại chiến thắng đáng trông chờ nhất trong một trận đấu mà Barça bế tắc, và mở ra giai đoạn chiến thắng liên tiếp (chỉ có duy nhất một trận thua) trong suốt 16 trận đấu tiếp theo của Barça, cho đến khi danh hiệu được bảo toàn. ‘Tất nhiên khi tôi ghi bàn vào lưới Valladolid nghĩa là tôi đã giữ chiếc ghế HLV cho Van Gaal,’ Xavi nhớ lại. ‘Khi đó có quá nhiều người phản đối ông ta, họ muốn tống cổ ông ta khỏi CLB. Bàn thắng chính là chất xúc tác để chúng tôi khi đó tiến lên giành chức vô địch.’.

Xavi cũng có những hoạt động quan trọng của riêng anh trong mùa giải đầu tiên với vai trò là cầu thủ đội một của Barça. Anh cùng với Iker Casillas và Carlos Marchena trở thành các nhà vô địch trẻ thế giới tại Nigeria. Trong giải đấu nổi lên một số cầu thủ mà sau này là đồng đội của anh ở Barcelona: Ronaldinho, Seydou Keita, Gaby Milito, Rafa Márquez, Ashley Cole và Julio César. Trong cuộc thi tài cũng xuất hiện các cầu thủ đại diện cho nhiều quốc gia trên toàn thế giới: Robbie Keane, Damien Duff, Danny Invincible và Brett Emerton; Joseph Yobo, Roque Santa Cruz, Aldo Duscher và Mahamadou Diarra; Simão, Diego Forlán và Idriss Kameni; Peter Crouch, Andy Johnson và Matthew Etherington; Junichi Inamoto, Shinji Ono, Carlos Bocanegra và Tim Howard; Mancini, Juan, Dani Aranzubia, Pablo Couñago, Fran Yeste và Gabri.

Năm sau đó, Xavi cùng với Marchena, Joan Capdevila và Carles Puyol đã chèo lái đội bóng Tây Ban Nha tuyệt vời tiến thẳng đến trận chung kết của thế vận hội Olympic ở Sydney; anh ghi bàn trong trận chung kết, một trận hòa 2-2 với Cameroon, và chỉ để thua các đồng đội của Samuel Eto’o trên chấm 11 mét. Vậy là trong hai năm đột phá, Xavi giành giải vô địch Tây Ban Nha, Cúp vô địch thế giới trẻ của FIFA và đoạt một huy chương bạc Olympic; một cầu thủ xứ Catalan,một sản phẩm của lò đạo tạo trẻ Barça, một cầu thủ tài năng và đạt những thành tích đáng nể. Cuộc sống có lẽ không thể ngọt ngào hơn, hệt như những viên kẹo gôm chấm mứt kem hạt dẻ.

Tuy nhiên Camp Nou vẫn không coi trọng anh ngay lập tức, Xavi vẫn nhớ anh từng nghe được CLB không đồng ý cho anh thay thế Guardiola, từng đọc thư của người hâm mộ gửi đến báo chí, từng nghe trong các cuộc điện thoại của người hâm mộ đến đài phát thanh rằng họ phản đối việc anh cố gắng ‘trục xuất’ ông hoàng Pep Guardiola ra khỏi lãnh địa vốn phải thuộc về anh ấy.

Giám đốc điều hành CLB, Javier Pérez Farguell, đã tiết lộ ít nhất một tác nhân khiến CLB có ý định chuyển nhượng Xavi – lý do chủ yếu là bởi anh không có một ‘đặc điểm nổi bật’ để thu được hiệu quả truyền thông. Họ thích Iniesta. Iniesta được cho là ‘không thể đụng đến’. Nhưng Xavi thì…

“Ban đầu mọi người liên tục so sánh tôi và Guardiola – tôi đã rất vất vả để thoát khỏi sự so sánh đó”, Xavi thú nhận khi kỷ niệm 10 năm chơi cho đội bóng vào năm 2008. “Để được đánh giá đúng và được trân trọng vì chính lối chơi của mình thực sự là một trận chiến, nhất là khi Van Gaal sử dụng chúng tôi trong cùng một vị trí và thường so sánh chúng tôi trong các cuộc họp với báo chí truyền thông. Thật khó khăn khi phải cạnh tranh với chính thần tượng của mình. Tôi lo sợ mình sẽ đánh cắp mất vị trí của anh ấy, và liệu chúng tôi có hòa thuận được với nhau không. Tôi đã lý tưởng hóa mọi thứ về Pep – cách anh ta nói chuyện, khả năng dẫn dắt của anh trên sân cỏ. Về tâm lý mà nói, đó không phải là một khởi đầu hoàn hào, mặc dù đối với sự nghiệp bóng đá của bản thân tôi thì tôi đã thấy rất tuyệt vời rồi. Tuy nhiên, bạn cần đủ sự cứng rắn để đương đầu với thách thức, hoặc là mất chỗ đứng trong CLB này.”

Xavi không hề biết việc Martin Ferguson, với vai trò tuyển trạch viên tại châu Âu cho MU, đã để ý tới anh trong trận ra quân, và cũng không hề biết việc hai CLB gặp nhau trong mùa giải Champions League năm đó không chỉ là do số phận. Ferguson nói CLB của ông rất chú ý đến các cỗ máy phòng ngự xứ Catalan, vì vậy Man United đã rất hứng thú khi được biết không chỉ Barça đang không mặn mà, mà Xavi còn đang ở tình thế phải đưa ra quyết định: hoặc cắt đứt mọi thứ và tạo dựng sự nghiệp ở một nơi khác,hoặc là chiến đấu để được ở lại Camp Nou.

Khi tôi gợi lại chủ đề này với Xavi trước thềm Wembley 2011, anh giải thích: ‘Có một thời gian dài tôi suy nghĩ về việc có nên nhận lời mời của Man United hay không. Tôi cần được thay đổi môi trường, trong khi mọi thứ không thuận lợi cho tôi khi chơi bóng ở Barcelona. Tôi không biết, nhưng có lẽ CLB cũng đang tính chuyện bán tôi đi.’

‘Tôi luôn cảm thấy gắn bó và yêu thích bóng đá Anh, và MU sẽ là CLB của Anh mà tôi lựa chọn. Suốt một khoảng thời gian dài trong sự nghiệp của tôi, khi dường như tôi trở thành tiền vệ kế nhiệm của Pep thì tình thế lại bắt buộc tôi phải tư duy theo cách của người ngoài cuộc: một gã tồi kế nhiệm một đội trưởng huyền thoại.’

‘Ở đây chúng tôi không giỏi thích nghi với những thay đổi. Tôi ghét tất cả những cuộc tranh luận về tôi và Guardiola, trong khi Van Gaal thì không được khéo léo cho lắm khi để một cậu nhóc 18 tuổi phải trải qua tất cả những điều đó.’

Sự thật là cả bố và hai anh của Xavi, Alex và Óscar, luôn cho rằng anh phải đi một nơi khác nếu muốn được trọng dụng. ‘Điều làm nên sự khác biệt cuối cùng chính là sự bướng bỉnh của tôi.’ Xavi nhớ lại. ‘Tôi cân nhắc việc đầu quân cho Man United, nhưng lại vẫn chôn chân tại chỗ. Tôi tự nhủ: ‘Mình phải chứng tỏ bản thân ở đây.’ Và may mắn đã đến với tôi khi Pep rời Barça.

“Là một cầu thủ, tôi muốn anh ta đi, nhưng sau đó tôi lại vui sướng khi anh ta trở lại và giữ vai trò quản lý. Chúng tôi luôn hòa đồng, vui vẻ với nhau, mặc dù trong mắt mọi người chúng tôi từng là đối thủ. Pep cho tôi lời khuyên và luôn cố gắng giúp đỡ tôi. Giờ thì tôi hiểu rõ anh ấy kỳ vọng ở tôi điều gì, bởi anh ấy rất giỏi trong việc giảng giải cho người khác hiểu. Mọi thứ được lên kế hoạch rõ ràng trong đầu anh, và anh truyền đạt ý tưởng của mình một cách xuất sắc.”

‘Tôi là fan của Barça – Đây là CLB của tôi. Tôi đang ở trận chung kết Champions League thứ ba của thế hệ các cầu thủ Barcelona hiện tại, và tôi sẽ không đổi bất cứ cơ hội nào tôi từng đánh mất trong quá khứ với những gì tôi có ở đây.’

Những người khác cũng có những quyết định riêng của họ. Tôi nhớ ra cái tên Cesc Fàbregas và việc anh về nước là một vấn đề phức tạp và nhức nhối. Marc Crosas cũng gặp phải những khó khăn tương tự. Nhưng ngoài ra còn có Mikel Arteta– một sản phẩm thực thụ của lò đào tạo La Masia, một chàng trai gốc Basque tài năng, được đào tạo ngay tại CLB Barcelona, nhưng phía trước anh còn cả một hàng dài các cầu thủ khác nữa.

‘Tôi rời Barça vì Xavi được đưa vào đội hình tiêu biểu và Pep thì vẫn còn thi đấu ở đó, nên tôi không thấy con đường nào cho tôi tiến lên,’ Arteta nói. ‘Luis Fernández gọi cho tôi và nói tôi thử đá ở PSG theo dạng cho mượn, và tôi đồng ý. Anh ấy đã từng đá ở vị trí của tôi, nên tôi học được rất nhiều từ anh ấy, và có vẻ đó là một quyết định đúng đắn.’

Quyết định ở lại của Xavi đã giúp anh trở thành cầu thủ tài năng nhất, vững vàng nhất và có nhãn quan chiến thuật tốt nhất của nền bóng đá Tây Ban Nha. Những con số đã chứng minh điều đó: Sáu danh hiệu và ba lần vô địch Champions Leagues cùng với Barça, đoạt cúp châu Âu Euro 2008, cùng đội trẻ Tây Ban Nha đoạt cúp vô địch thế giới U19 và vô địch World Cup 2010 trong màu áo đội tuyển quốc gia. Anh còn là thành viên của“CLB những người được chơi toàn thời gian của trận đấu”, với hơn 100 trận thi đấu – một chiến công khi anh mới 31 tuổi.

Tuy nhiên, chính sự kết hợp hoàn chỉnh của các yếu tố nhãn quan chiến thuật, phong cách, sự vững vàng, kỹ thuật và quyết tâm chiến thắng đã làm nên một Xavi nổi bật trong lịch sử bóng đá Tây Ban Nha.

Tình yêu với bóng đá của Xavi bắt đầu trên nền sân xi măng của quảng trường del Progreso ở Terrassa, cách thành phố Barcelona khoảng một giờ di chuyển. Đó cũng là nơi hiện nay anh đang sinh sống.

Tuy thân hình nhỏ bé nhất trong nhóm nhưng cậu nhóc xứ Catalan vẫn làm chủ trận đấu, không bao giờ để bóng rời khỏi chân và lăn ra đường Galileo, một con đường chạy qua quảng trường thành phố nơi hàng ngàn trận đấu diễn ra trong suốt thời thơ ấu hoàng kim.

Cậu bé chơi bóng quá tuyệt đến nỗi Antoni Carmona, tuyển trạch viên của Barcelona trong khu vực, không chỉ phát hiện ra tài năng của cậu nhóc 6 tuổi Xavi, mà còn không ngừng thúc bách Barcelona cho đến 5 năm sau khi họ ký hợp đồng với cậu. Sở dĩ thời gian chờ lâu như vậy là vì Xavi quá nhỏ, mặc dù theo HLV của anh, Joan Vilá, thì đó là cậu bé ‘có khả năng giữ bóng trời phú tốt đến ngạc nhiên.’

Tham gia CLB từ tuổi 11, ban đầu Xavi được bố chở tới địa điểm tập luyện bằng xe hơi, sau đó cậu bắt tàu từ Terrassa đến Camp Nou.

Nhận khoản tiền lương đầu tiên – 4000 Pesetas (khoảng 20 bảng Anh, tương đương 600 nghìn VND) – ngay ở tuổi 11, cậu bé liền dẫn mẹ tới Rambla ở Terrassa và mua cho bà một chiếc lò lướng.

Ngày nay, trên quảng trường đó đã gắn một biển hiệu với một dòng chữ đỏ chạy ngang một quả bóng, dòng chữ viết: ‘Fútbol Prohibido’. (Cấm đá bóng.)

‘Họ xây dựng nó rất đẹp, rất hiện đại, nhưng họ đã tước mất cơ hội của những đứa trẻ như tôi ngày xưa– chúng không có cơ hội được chơi bóng ở đó nữa,’ Xavi nói chuyện với kênh Canal+ khi họ quay một cuốn phim tài liệu. Nó cũng nhắc nhở chúng ta rằng không một giai đoạn nào trong cuộc sống trôi qua nhanh bằng thời đại hoàng kim. Nếu bạn chớp một cái rồi dụi mắt, khi bạn mở mắt ra, Xavi đã không còn ở đó nữa rồi.

Anh bước sang tuổi 32 vào tháng 1 năm 2012; mặc dù từ mùa giải năm trước các chuyên viên y tế của Barça đã cho rằng Xavi có vấn đề ‘kinh niên’ về gân gót chân, nhưng anh vẫn chơi gần 60 trận trong màu áo CLB và đội tuyển quốc gia. Anh cho rằng mình vẫn có thể cống hiến thêm 4 hoặc 5 mùa giải nữa. Đây là quãng thời gian để nhấm nháp những tinh hoa của một đời cầu thủ.

Từ quảng trường thành phố Terrassa đến Wembley 2011 là một cuộc hành trình dài với những học hỏi, trí thông minh, những pha chuyền bóng tuyệt vời và những trận cười vui vẻ. ‘Ở nhà, khi tôi còn là một cậu nhóc, chúng tôi đã sống và thở hơi thở của Barça,’ anh nhớ lại.

Ký hợp đồng tham gia đội tuyển trẻ nghĩa là Xavi được xem đá bóng miễn phí, nhưng tất nhiên nó còn có nghĩa là cậu không được chỉ định một chỗ ngồi cố định như trước nữa. Anh và các bạn của mình trong đội tuyển phải đến sớm 10 phút trước giờ bóng lăn và tự tìm một chỗ cho mình. ‘Tôi vui sướng khi tìm được một chiếc ghế trống nhưng ngay trước giờ đấu, một anh chàng nào đó sẽ xuất hiện và nói: ‘Này nhóc, đây là ghế của anh.’ Và tôi phải đứng dậy tìm chỗ khác để ngồi. Đối với những trận đấu lớn, tôi thường phải ngồi ở cầu thang.’

Cuộc sống đời thường của Xavi hỗ trợ cho anh rất nhiều. ‘Thời gian tồi tệ nhất đối với một cầu thủ trẻ là ở tuổi 15 đến 18. Đó là thời gian tất cả bạn bè của bạn được tới các hộp đêm và hẹn hò với bạn gái, trong khi bạn bị nhốt ở nhà. Cha tôi chơi chuyên nghiệp ở giải hạng hai và một chút ở Primera, nên điều đó rất có ích cho tôi. Lúc nào ông cũng kiểm soát tôi: ‘Phải về nhà trước 10 giờ. Con có trận đấu ngày mai đấy !’ Chế độ ăn, thời gian biểu, thái độ – ông tập cho tôi tính chuyên nghiệp từ rất sớm. Để đạt được thành công thì bạn cần phải hi sinh, nhưng tôi cũng may mắn rất nhiều.’

Nói như vậy không phải là anh không có rủi ro. Louis van Gaal là HLV chính thức đầu tiên của anh. Vị HLV người Hà Lan có đủ can đảm để khuyến khích chàng trai lầm lì nhưng đầy nhiệt huyết này. Tuy nhiên, giai đoạn đó mọi thứ đều không thành công với Barça, và những ngày tháng của đội tuyển dưới thời Van Gaal tồi tệ đến mức Barcelona rơi vào giai đoạn tụt dốc: trong 5 năm không một lần đoạt cúp, nợ nần chồng chất và một hệ thống trả lương yếu kém.

Tuy là HLV tài năng trên nhiều phương diện nhưng Van Gaal là một kẻ cứng đầu, hay gây gổ và khó gần nếu ông ta không ưa bạn. Ông sống dựa vào thứ gọi là libreta trong tiếng Tây Ban Nha (có nghĩa là cuốn sổ ghi chép) – nếu để ý bạn sẽ thấy ông hay ghi chép vào một cuốn sổ nhỏ trong suốt trận đấu. Xavi kể lại: ‘Ông ấy từng chấm điểm các cầu thủ bằng những ngôi sao và cho chúng tôi xem cuốn sổ với những lời nhận xét về chúng tôi trong đó.’

Hai người có mối quan hệ không mấy tốt đẹp, trong đó có một giai đoạn Xavi bị đẩy về đội B của Barça (sau khi anh đã khẳng định được vị trí của mình trong đội hình chính). ‘Đó là những tuần lễ tồi tệ nhất trong sự nghiệp của tôi,’ Xavi miêu tả. Nhưng điều tồi tệ nhất mà Van Gaal làm với chân chuyền bóng tài năng và sáng tạo này là việc ông khăng khăng để Xavi đá ở vị trí pivote (tiền vệ trụ).

Xavi được giao trách nhiệm phòng thủ ngay phía trước bộ tứ phòng ngự. Tuy nhiên, với khả năng vượt trội trong việc giành quyền kiểm soát bóng và tái kiến thiết bóng cho Barça, rõ ràng anh phải chơi ở vị trí cao hơn trong đội hình 4-3-3. Chẳng HLV nào nhận ra điều đó cho đến khi một làn gió mới thổi tới CLB vào năm 2003, khi Joan Laporta được bầu làm chủ tịch CLB, và triết lý của người Hà Lan, còn gọi là triết lý Ajax, được phục hồi.

‘Khi Frank Rijkaard tới thì tôi đã đá ở vị trí pivote được 6, 7 năm,’ Xavi nói. ‘Họ muốn tôi thử di chuyển lên xuống và hỗ trợ, nhưng ở vị trí của tôi khi đó thì rất khó. Nếu dâng cao lên 10 hoặc 15 mét nữa, tức là ở vị trí của tôi hiện thời, mọi việc trở nên dễ dàng hơn nhiều. ‘Tôi chưa bao giờ sợ nhận bóng trong bất cứ trường hợp nào. Tôi phải nhận bóng và chuyền bóng 100 lần trong một trận đấu. Đó là điều bắt buộc.’

Nhìn lại, có thể thấy việc Xavi lên đá ở khu vực nguy hiểm là điều hiển nhiên. Người tiền nhiệm của Xavi là Guardiola – cao lớn hơn và chính xác hơn trong những đường chuyền dài, nhưng không lanh lẹ bằng Xavi đối với khoảng cách ngắn. Khi Xavi được đẩy lên đá cao hơn, vị trí pivote trở thành lãnh địa riêng cho những cầu thủ to cao, khỏe mạnh và khéo léo như Edmilson, Rafa Márquez, Yaya Touré, Thiago Motta và Sergio Busquets. Bạn có thấy sự khác biệt giữa họ và một Xavi cao 1m70 không ? Vậy tại sao Van Gaal, Lorenzo Serra Ferrer, Carles Rexach hay Raddy Antic không nhận thấy điều đó trước khi Rijkaard lên kế nhiệm?

Kỳ cục hơn nữa, Xavi đã quá quen với vị trí pivote của mình đến nỗi anh còn nói với Frank Rijkaard rằng anh nhận thấy mình chưa thực sự đang đá ở vị trí cao hơn. ‘Tôi học được rất nhiều điều từ mỗi HLV, nhưng có lẽ việc Frank Rijkaard thuyết phục tôi thay đổi vị trí sẽ khiến tôi nhớ mãi. Frank Rijkaard nói ông nhận thấy tôi kiến tạo bóng thường xuyên hơn trước rất nhiều.’

Xavi là hình ảnh nổi bật trong 10 năm qua. Anh là sản phẩm ưu tú từ lò đào tạo Barcelona, nơi được ca ngợi là dây chuyền sản xuất những cầu thủ tuyệt vời và bất khả chiến bại. Một sản phẩm của hệ thống La Masia? Chẳng có gì đẹp hơn, sáng sủa hơn, thời thượng hơn và quyến rũ hơn thế. Nhưng đừng quên những thiếu sót và thất bại của hệ thống này.

Xavi bị đối xử bất công, suýt nữa bị chuyển nhượng, phải đá sai vị trí và rơi vào tình trạng chán nản bởi việc thiếu chuẩn mực, thiếu tầm nhìn và thiếu sự chỉ dẫn ở CLB. Tôi vẫn còn nhớ kỳ công của Rijkaard trong việc đem Edgar Davids từ lò đào tạo Ajax tới Barça trong kỳ chuyển nhượng mùa đông 2003 – 2004.

Davids ra quân trong trận hòa 1 – 1 mong manh với Athletic Bilbao trên sân nhà. Mặc dù chưa ăn khớp với cả đội nhưng anh vẫn phần nào tỏa sáng. Bất chấp với biệt danh ‘Chó ngao’, chàng lính mới người Hà Lan này vẫn phối hợp nhuần nhuyễn với Ronaldinho.

Davids và Ronaldinho có danh tiếng ngang nhau. Tôi có thể thấy Xavi nhìn hai người họ và nhận ra rằng, ‘Họ chính là những người đưa Barça một lần nữa trở thành đội bóng quyến rũ và giàu kinh nghiệm. Và đó chính xác là cách tôi đang chơi bóng.’

Đội bóng của Rijkaard đã có thể tụt xuống hạng 8 nếu để thua trong tối hôm đó, và họ đang kém đội dẫn đầu Liga, Valencia của Rafa Benítez 16 điểm. Đội bóng đang lâm vào tình cảnh rối ren. Nhưng sau khi để thua Zaragoza của David Villa trong giải Copa del Rey (cúp nhà vua), Xavi, Davids cùng với Barça mới chỉ thua một trong 20 trận, trước đội bóng Celtic của Henrik Larsson với tỉ số 0-1. Bấy nhiêu là đủ để đứng ở vị trí thứ hai, và nếu đội tuyển của Rijkaard thắng (thay vì thua) hai trong ba trận cuối cùng thì họ đã đoạt chức vô địch.

Một điều may mắn nữa mà Xavi nhắc đến là Rijkaard rất nồng nhiệt mong người đồng đội đến từ Ajax của anh, Davids, ở lại thi đấu lâu dài, nhưng Davids đã từ chối vì Inter đưa ra những điều khoản hậu hĩnh hơn. Rijkaard giữ mối ác cảm từ đó và sau này khi Davids muốn trở lại, ông đã không đồng ý. Sự ra đi của Davids giúp Xavi từ phía bên kia sân tiến lên giữ vai trò là mắt xích sáng tạo và tấn công cùng với Ronaldinho và sau đó là Eto’o.

Tiếp tục sau 20 trận đó là chiến thắng trước Madrid vào tháng Tư, một chiến thắng đem lại cho Xavi những gì anh có hiện nay. Những bóng ma ở Bernabéu đã bị giải trừ, một cái mốc được đặt ra và Xavi đã tự tin hơn rất nhiều – nó cho anh tình bạn khăng khít nhưng cũng đầy cạnh tranh.

Đội tuyển của Los Galácticos – với David Beckham, Zinédine Zidane, Luis Figo, Raúl and Roberto Carlos (Ronaldo bị dính chấn thương) – đang đứng đầu và hơn Barça 7 điểm. Real đã có thể khiến đội cùng dẫn đầu, Valencia, nóng gáy, và khiến đội bóng vốn đã bất ổn của Rijkaard càng thêm trôi nổi nếu chiến thắng trước Barça. Santi Solari mở tỉ số cho đội quân kền kền trắng, giúp Real dẫn trước với tỉ số 1-0. Víctor Valdés trẻ măng với mái tóc bồng bềnh đã tỏ ra là người gác đền xuất sắc, và cuối cùng Patrick Kluivert san bằng tỉ số.

Bóng ma bị giải trừ ở đây là Figo, người đánh mất lòng tự trọng và sự tin tưởng ở Camp Nou vì đã phản bội chuyển sang chơi cho Madrid 4 năm về trước. Cú đá mạnh vào ống chân Puyol đã khiến tuyển thủ người Bồ Đào Nha này phải nhận thẻ đỏ và bị đuổi khỏi sân. Khi Xavi bật nhả cho Ronaldinho rồi băng nhanh lên phía trên nhận bóng, anh chớp cơ hội và tung cú vô lê qua đầu người bạn của mình là thủ môn Iker Casillas và giành chiến thắng chung cuộc 2-1.

Barça cuối cùng đứng ở vị trí thứ hai, còn đội tuyển vàng của Galáctico cũng bắt đầu tụt dốc liên tục sau đó. Sau khi để thua Barça, Madrid thất bại lần lượt trước Deportivo (0-2), Mallorca (2-3), Murcia (1-2) và Sociedad (1-4). Kết quả của trận El Clasico, và quan trọng hơn là sự tự tin có được trong buổi tối hôm đó đã đánh dấu sự lớn mạnh của Barça, họ trở nên tự tin hơn rất nhiều và thành tích đó còn lặp lại suốt 7 năm sau nữa.

‘Chiến thắng vào những phút cuối của trận đấu, bàn thắng nâng tỉ số lên 2-1 giúp thay đổi tâm lý thường trực trong mỗi cầu thủ Barça, rằng Madrid luôn áp đảo Barça trong vài mùa giải trước,’ Xavi nhớ lại. Trước khi để thua Barcelona 2-0 vào tháng 4 năm 2010, Iker Casillas thừa nhận: ‘Hằng năm mọi người đều hỏi tôi, nếu được loại bỏ một cầu thủ bên phía họ để Real có cơ hội chiến thắng cao hơn thì tôi sẽ loại ai, và năm nào tôi cũng trả lời là ‘Xavi’. Không chỉ là một người bạn của tôi, anh ấy còn có kỹ thuật tuyệt vời: khả năng kiểm soát và chơi bóng khiến anh trở thành cầu thủ giỏi nhất của Barça.’

Mối quan hệ giữa Casillas và Xavi là điểm mấu chốt đối với sự phát triển và trưởng thành của nền bóng đá Tây Ban Nha và sự thống trị gần đây của bóng đá nước này trong các giải đấu quốc tế. Rõ ràng sự xuất sắc của Tây Ban Nha là sản phẩm tổng hòa của rất nhiều yếu tố, nhưng tình bạn thực sự thân thiết giữa Casillas (một cư dân bảo thủ của Madrid, người có thể sẽ ngồi sau cầu môn phía nam sân vận động nếu anh không phải là một cầu thủ chuyên nghiệp) và Xavi (một cư dân Barça và là biểu tượng cho sự thành công hiện tại) đã giúp củng cố các mối quan hệ và đặc biệt đem lại cho những người dân xứ Catalan một cảm nhận khác biệt trên phương diện quốc gia.

Xavi là thế hệ các cầu thủ Catalan đầu tiên, luôn tự hào về ‘đất nước’ mình nhưng thực ra anh không phải người gốc ở đây (cha anh, Joaquín, là người Andalus). Anh vui vẻ cuốn lá cờ Tây Ban Nha quanh người khi nhảy múa ăn mừng trong buổi lễ hậu Euro 2008 tại Madrid – và không mấy bận tâm mặc dù biết anh sẽ bị chỉ trích vì điều đó tại Catalan.

Hai chàng trai trẻ gặp nhau lần đầu tiên trong đợt chuẩn bị cho giải U17 Thế giới tại Ai Cập năm 1997, mà Tây Ban Nha đứng ở vị trí thứ ba. Năm 1995, cậu bé Xavi 15 tuổi đã gây ấn tượng với các tuyển trạch viên trong ba ngày đá thử trước khi được chọn vào đội tuyển; khi đó Casillas mới chỉ 14 tuổi, nhưng chỉ một năm sau đã được gọi vào đội hình chính thức của Real Madrid, nơi anh giữ vai trò là thủ môn dự bị trong trận đấu với Rosenborg tại Na Uy trong khuôn khổ Champions League. Là hai tài năng vượt trội, hai thái cực đối kháng nếu xét trên phương diện bóng đá, đáng lẽ họ rất dễ có những cuộc đối đầu. Nhưng không, thay vào đó họ cùng chia sẻ cảm giác vui vẻ với những trò đùa tinh nghịch và những ván bài (trong đó Casillas luôn luôn thắng), cùng với niềm khao khát vươn tới sự xuất sắc, thậm chí là hoàn hảo.

Quan điểm của Xavi là: ‘Trong đội tuyển trẻ của Tây Ban Nha, bạn sẽ nói nhiều hơn, mục tiêu của các bạn nhất quán nhưng bạn chưa cống hiến được gì, vì vậy tôi nghĩ nỗi lo lắng không đạt thành tích và quyết tâm vươn tới thành công khiến mọi người chia sẻ với nhau nhiều hơn, và đem mọi người đến gần nhau hơn.’

Tính cách của họ bổ sung cho nhau, chứ không giống hệt nhau. Casillas không phải kiểu người vô tư, thoải mái như Xavi, mà mạnh mẽ hơn một chút, ý chí hơn một chút. Tôi thường nghe Xavi thú nhận rằng khi bắt đầu việc gì anh thường hơi lười biếng, nhưng khi đã đam mê và bắt đầu làm việc nghiêm túc thì anh vô cùng quyết tâm, chẳng hạn một trận đấu hoặc bất kỳ mục tiêu cá nhân nào.

Tuy nhiên, Casillas có nguyên tắc làm việc khắt khe hơn, anh muốn trở thành một tấm gương và ghét sự thất bại.

Mọi người ở Catalan giải thích cho tôi nghe về cầu thủ xuất thân từ Castilla, lò đào tạo trẻ của Real Madrid: ‘Đừng ngốc nghếch mà nghĩ rằng Iker là mẫu người hoàn toàn nghiêm túc, anh ta rất hài hước và hay đùa, tôi may mắn được trở thành một người bạn, một đồng đội của anh ấy từ khi chúng tôi 16 tuổi.’

‘Iker là cầu thủ ruột của Real Madrid, còn tôi thì bảo vệ màu áo của Barça đến cùng, nhưng thực sự tình bạn, tình đồng đội của chúng tôi cũng tạo ra một hình ảnh đẹp trong mắt mọi người. Những người lao động bình thường và khiêm tốn thường ủng hộ đội tuyển quốc gia khi họ thấy mối quan hệ khăng khít giữa chúng tôi; chúng tôi là những kẻ chẳng biết gì về chính trị hoặc kinh doanh, chúng tôi chỉ biết chơi bóng giỏi.’

Xavi thường nói: ‘Nếu chúng tôi (Barça) có những triết lý cơ bản như Madrid thì chúng tôi còn có thể vô địch Champions League thường xuyên hơn nhiều. Tôi không biết chính xác CLB đó có gì, hay huy hiệu của họ có gì, nhưng Real luôn chứng tỏ khả năng chiến thắng ngay cả khi họ chơi không tốt.’ Anh cũng nói ‘Các cầu thủ của Real Madrid kiêu căng tự mãn vô cùng’. Trường hợp của Casillas đúng như nhận xét đầu tiên của Xavi, nhưng với nhận xét thứ hai thì không bao giờ. Xavi thích điều đó, và học hỏi được từ đó rất nhiều.

Một khi đã cố tình, hai người họ cũng có thể vô cùng bướng bỉnh. Tôi được mời đến tham dự buổi phổ biến thường nhật của tổ giám sát trọng tài của FIFA với đội tuyển Tây Ban Nha trong đợt tập huấn cho World Cup ở Potchefstroom, Nam Phi. Suốt một tiếng đồng hồ, Horacio Elizondo, vị trọng tài người Argentina từng đuổi Zinédine Zidane trong trận chung kết Pháp-Đức năm 2006, giảng giải và đưa ra câu hỏi cho các học trò của Vicente del Bosque trong khi Cesc Fàbregas và Gerard Piqué véo tai mọi người, ném những cục giấy vào đồng đội và thể hiện đúng quan niệm thông thường: ‘học sinh cá biệt’ ngồi cuối lớp.

Đến cuối buổi, Elizondo yêu cầu mọi người đưa ý kiến phản hồi. Đội trưởng Casillas nhường mic cho Xavi, đội phó, và anh dõng dạc thể hiện quan điểm thẳng thắn của mình: ‘Chúng tôi ngồi đây nghe ông nói cả tiếng đồng hồ về việc luật lệ sẽ được áp dụng như thế nào, điều đó cũng tốt thôi, nhưng ông hãy về và nói với Sepp Blatter điều này. Nói với ông ta rằng bởi vì FIFA không tưới đủ nước cho sân, cỏ cũng không chịu cắt đủ ngắn, nên họ đang biến một giải đấu lớn thành kiểu bóng đá phòng thủ (Tây Ban Nha là một trong những đội có trận ra quân muộn nhất, và thế giới đã bắt đầu cuồng nộ vì quá ít bàn thắng được ghi và họ phải xem những trận đấu tẻ nhạt, thiếu cống hiến).

Nếu ông ta muốn bóng đá đẹp và muốn xem những trận đấu hay ho thì hãy nói với ông ta như thế, bảo ông ta giải quyết vấn đề sân cỏ đi.’ Elizondo bất giác lùi lại nửa bước khi Xavi phát biểu. Đó đúng là một thông điệp rất giá trị.

Casillas và Xavi đều là đội trưởng – bắt đầu từ năm 1999 ở Nigeria khi Tây Ban Nha vô địch giải trẻ thế giới. Bất chấp trận sốt cao khiến anh sụt mất 4kg và phải ngủ trong bộ quần áo tập với nhiệt độ 39 độ C vì rét (Xavi không mấy khi may mắn ở châu Phi – anh bị viêm màng kết, ở giải U17 thế giới của FIFA và bị dị ứng mạnh với lông động vật khi ở Rustenburg trong đợt tranh cúp Liên Đoàn), chàng tiền vệ trung tâm của Barça luôn là ngôi sao góp mặt trong các chiến thắng của Tây Ban Nha. Óscar Tabárez và Michel Platini tới thăm đội tuyển Tây Ban Nha vào cuối mùa giải và theo lời các cầu thủ, hai ông thông báo thẳng với họ rằng Xavi được bầu chọn là Quả Bóng Vàng (dành cho cầu thủ xuất sắc nhất) và đồng đội của anh, Gabri, xếp thứ hai. Tuy nhiên, trong đêm gala của FIFA, không chỉ Quả Bóng Vàng được trao vào tay Seydou Keita, mà cả Xavi lẫn Gabri đều không được xướng tên; thay vào đó, Pius Ikedia của Nigeria (đội thất bại ở vòng tứ kết) đoạt Quả Bóng Bạc. Đội tuyển Tây Ban Nha rút khỏi đêm gala và đi ăn tại một cửa hàng pizza.

Đóng góp của Xavi trong đội tuyển Tây Ban Nha khiến những thành công của anh ở Barça được quan tâm tìm hiểu, nó giúp phát triển một trong số điểm còn thiếu hụt trong sự nghiệp của anh: đó là sự tự tin.

Xavi luôn kiên định, rõ ràng, với tài năng xuất sắc, thể lực sung mãn và nhãn quan chiến thuật – nhưng anh không bao giờ kiêu căng. Vị trí thứ ba, quán quân rồi á quân trong ba giải thi đấu quốc tế đầu tiên không chỉ giúp cầu thủ này phát triển và vượt qua những năm tháng khó khăn ở Barça, mà còn cho anh thấy khả năng của anh đến đâu.

‘Chiến thắng tại World Cup (U19) năm 1999 là chất xúc tác cho cả một thế hệ các cầu thủ trẻ Tây Ban Nha, để họ thấy rằng chúng ta có thể giành được những giải cao nhất, đó là thành quả vô cùng quan trọng cho tất cả chúng tôi,’ anh chia sẻ với tôi tại World Cup 2010.

Guardiola biết quá rõ đội tuyển của ông phải làm gì để giành được những giải thưởng lớn. Xavi có tài năng bẩm sinh và đã trình diễn khả năng vượt trội của anh ngay từ những ngày đầu, nhưng anh được huấn luyện bởi một thiên tài, giống như Guardiola được huấn luyện bởi Cruyff, và anh cần phải tiếp thu tinh thần tự tin sắt đá để không những đạt được những thành công như của Guardiola mà còn phải đạt được nhiều hơn thế.

Trong lễ kỷ niệm lần thứ 100 khoác áo đội tuyển Tây Ban Nha, Xavi giải thích: ‘Ngay khi tôi chơi cho đội trẻ trong các trận đấu quốc tế, tôi có thể thấy và cảm nhận được sự khác biệt. Bạn được nhìn nhận một cách khác biệt trong chính CLB của mình, các HLV của đối thủ chú ý đến bạn hơn, và mỗi lần thi đấu với đối thủ cũng khó khăn hơn. Đó là danh tiếng và nó thúc đẩy bạn tiến lên – hãy hỏi bất cứ ai không tham gia đấu trường quốc tế. Bạn sẽ thấy sự khác biệt.’

Việc chơi cho đội tuyển Tây Ban Nha giúp Xavi trưởng thành như ngày nay, và rõ ràng anh đã đem lại quá nhiều niềm hạnh phúc và vẻ vang cho đất nước này. Những trải nghiệm ở môi trường tầm cỡ quốc tế đã cải thiện rất lớn khả năng đóng góp của Xavi cho CLB của mình.

Xavi chơi nổi bật trong giai đoạn 2005, khi Barça đoạt cúp vô địch đầu tiên sau 5 năm chờ đợi – nhưng một chấn thương nặng ở đầu gối làm đứt dây chằng trong lúc luyện tập hồi tháng 12 năm đó đã khiến anh phải ngồi trên ghế dự bị trong trận chung kết Champions League gặp Arsenal tại Paris.

Khi World Cup 2006 đến gần, anh vẫn không có được sức khỏe tốt nhất. Một số khán giả đã bắt đầu nghĩ rằng Xavi tiếp tục trở thành một vấn đề muôn thuở của CLB và của cả nước Tây Ban Nha: các cầu thủ tài năng nhưng ‘mong manh dễ vỡ’. Thay vào đó, anh chính là giải pháp; chỉ có sự trớ trêu của hoàn cảnh mới có thể ngăn cản được anh. Khi Euro 2008 đến gần, anh đã sẵn sàng để thi đấu bùng nổ, bất chấp sự sa sút phong độ của CLB.

Tôi thực hiện một cuộc phỏng vấn với anh ở thời điểm đó, nói về niềm tự hào của anh khi phản đối câu châm ngôn cổ: ‘Số lượng hơn chất lượng’. Đó là lần đầu tiên các ‘chàng lùn’ bắt đầu có ảnh hưởng lớn dưới triều đại của Luis Aragonés. Ngay khi tôi tới giải đấu, một trong các nhân viên của Liên đoàn bóng đá Tây Ban Nha nói với tôi: ‘Giờ Guti và đặc biệt là Raúl không có ở đây, không khí dễ chịu hơn gấp cả triệu lần – mùa hè này có thể diễn ra những điều phi thường.’

Iniesta, David Silva, Cesc, Santi Cazorla, Xavi và thậm chí David Villa đều là những tài năng khá ‘nhỏ bé’, nhưng họ đã đưa đội tuyển Tây Ban Nha lên những tầm cao mới trên phương diện khả năng trình diễn và độ tin cậy. Chẳng có ai trong số họ cao trên 1m 75, một số người thậm chí còn thấp hơn thế nữa.

Ở cùng bảng với Tây Ban Nha là đội tuyển Nga, được dẫn dắt bởi HLV Guus Hiddink. Andrey Arshavin bị cấm thi đấu hai trận đầu tiên vì bị nhận thẻ đỏ trong vòng đấu loại, nhưng sau đó đã quay trở lại trong trận đấu bảng quyết định trước Thụy Điển. Cầu thủ người Nga nhỏ bé đã kết liễu Thụy điển bằng việc giúp đồng đội ghi bàn thắng đầu tiên, một lần sút bóng đập cột dọc, sau đó tự mình ghi bàn thắng thứ hai và đoạt danh hiệu cầu thủ xuất sắc nhất trận đấu. Trong trận tứ kết anh còn phát huy khả năng hơn thế, một đường kiến tạo và một bàn thắng giúp Nga đánh bại Hà Lan.

Trước trận Nga và Tây Ban Nha gặp lại nhau, tôi có một cuộc phỏng vấn với Xavi – anh đang rất hồi hộp. ‘Lại một chàng trai nhỏ bé nữa có thể thống trị thế giới!’ anh nói với tôi nửa đùa nửa thật. ‘Anh biết không, tôi còn chưa bao giờ nghe đến cái tên Arshavin trước giải đấu này và cậu ta rõ ràng rất xuất sắc? Cậu ta là một ví dụ nữa để chứng minh bóng đá dành cho những người thông minh, chứ không phải những gã to cao có thể chạy cả ngày.’ Sau đó Xavi đã chấm dứt những ngày tươi đẹp trước đây của Arshavin (không phải lần cuối cùng) với một bàn thắng và giúp Tây Ban Nha vượt qua trận bán kết với tỉ số 3-0.

Ý tôi muốn nói là: từ ngày đó đến nay, những cống hiến xuất sắc của Xavi trong các trận đấu chủ chốt của Barcelona và Tây Ban Nha đã đi vào lịch sử. Trong trận chung kết Euro 2008 tại Vienna, anh là cầu thủ xuất sắc nhất tính đến thời điểm đó và có đường chuyền kiến tạo tuyệt vời cho Fernando Torres ghi bàn, đánh bại đội tuyển Đức.

Trong trận El Clasico đầu tiên của mùa giải 2008-2009, chính Xavi thực hiện quả phạt góc để Puyol đánh đầu nối cho Eto’o ghi bàn. Ở trận El Clasico thứ hai, Barça thi đấu trên sân Bernabéu và chiến thắng với tỉ số 6-2, Xavi cũng kiến tạo bóng 4 lần. ‘Tôi đã đối đầu với Madrid rất nhiều lần và chưa bao giờ cảm thấy CLB của mình đẳng cấp hơn họ trong bất cứ trận đấu nào,’ anh tâm sự sau trận đấu.

Trong trận chung kết Cúp Nhà Vua 2009, anh đá ở vị trí giữa sân và ghi bàn thắng thứ tư vào lưới Athletic Bilbao. Còn ở trận chung kết Champions League gặp Man United tại Rome cũng trong tháng đó, anh đã có đường chuyền ngoạn mục cho Messi đánh đầu vào lưới thủ môn Edwin van der Sar, và được UEFA bầu là cầu thủ xuất sắc nhất trận đấu.

Ở trận ra quân gặp Bilbao trong khuôn khổ Siêu cúp Tây Ban Nha, anh lại tiếp tục kiến tạo cho Pedro và tự mình ghi một bàn, làm nên trận thắng 2-1. Bốn tháng sau, cũng từ pha tỉa bóng của Xavi mà Piqué đã lừa qua được thủ môn đối phương để ghi bàn trong trận chung kết giải vô địch thế giới các CLB, khi trận đấu chỉ còn 2 phút. Barça tiếp tục đoạt chiếc cúp thứ sáu trong vòng một năm. Trận El Clasico ở Bernabéu mùa giải đó cũng là thành quả của Xavi – một trận thắng 2-0 và cả hai bàn thắng đều do anh kiến tạo, một lần cho Messi và một lần cho Pedro.

Tại World Cup, anh là cầu thủ Tây Ban Nha hai lần đoạt danh hiệu cầu thủ xuất sắc nhất trận đấu với nhiều lần kiến thiết bóng, mà trong đó quan trọng nhất là quả đá phạt góc của anh cho Puyol đánh đầu ghi bàn, đưa đội tuyển tiến thẳng vào chung kết. Xavi không chỉ chuyền bóng nhiều lần nhất giải (669), mà còn có nhiều đường chuyền chính xác nhất (559), tỉ lệ thành công là 89%.

Xavi đã có một mùa giải tuyệt vời đến nỗi Michel Platini, chủ tịch UEFA, đã yêu cầu chủ tịch Liên đoàn bóng đá Tây Ban Nha, Miguel Ángel Villar, xin chiếc áo số 8 của Xavi trong trận chung kết trên sân Soccer City để làm kỷ niệm. ‘Tôi không thể từ chối lời đề nghị đó!’ Xavi nhớ lại.

‘Tôi rất vui sướng vì cậu ấy đã tặng nó cho tôi,’ Platini trả lời trước ngày khai mạc Wembley 2011. ‘Trí tuệ của cậu ta trong bóng đá, cách hành xử của cậu ta trong và ngoài sân cỏ tạo nên hình tượng một cầu thủ lý tưởng. Tôi rất thích xem cậu ấy đá bóng.’

Có vẻ tâm lý của anh trong những trận đấu lớn đã dè dặt hơn một chút trong mùa giải 2010-2011, nhưng anh vẫn đóng góp 1 trong 5 bàn thắng ở trận Siêu kinh điển, một đường kiến tạo thành bàn trong chiến thắng ở Siêu cúp, hai lần kiến tạo nữa trong trận bán kết Cúp nhà vua, và đường chuyền tinh tế cho Pedro ghi bàn thắng mở màn vào lưới Man United tại Wembley trong trận chung kết Champions League.

Tiếp đó, tại trận chung kết Cúp Thế Giới các CLB tại Yokohama, một lần nữa anh tỏa sáng với một bàn thắng và một đường chuyền kiến tạo cho Santos. Sau chiến thắng lịch sử 5-0 trong trận El Clasico tại Camp Nou vào một buổi tối mưa gió và giá rét tháng 11 năm 2010, mối quan hệ giữa Casillas và Hernández vẫn tốt đẹp đến nỗi mẹ của họ, Carmen and Maria Mercè, cùng phân tích chi tiết kết quả trận đấu trực tiếp trên sóng FM Ona. Maria Mercè Hernández và Carmen Casillas tranh nhau khen con của người kia dễ thương hơn, giỏi giang hơn hay khiêm tốn hơn con trai họ. Đó là dấu hiệu cho thấy mọi việc cuối cùng trở nên tệ hại thế nào trong mùa giải năm đó khi, sáu tháng sau, Casillas và Xavi thẳng thắn chỉ trích nhau trên sân bóng trong loạt 4 trận El Clasico vừa vĩ đại vừa ‘độc hại’.

Họ ngừng chat và nhắn tin trên điện thoại di động, và cử chỉ thân thiện (giơ hai ngón tay hình chữ V) của Casillas nói với báo chí rằng: ‘Tôi không nên có những cử chỉ như ngày xưa đối với Xavi, nhưng khi chúng tôi gặp nhau, tôi chỉ gọi cậu ta là ‘đồ ngu xuẩn’, và mọi hiềm khích tan biến.’

Casillas là mẫu người thẳng thắn và ấn tượng – nhưng không hay giận dỗi. Không phải trùng hợp ngẫu nhiên mà giai đoạn anh được đưa lên giữ băng đội trưởng đội tuyển Tây Ban Nha cũng là khi cả đội bóng cùng không ngừng khao khát chiến thắng trong những trận tiếp theo, mặc dù đã giành rất nhiều thắng lợi trong mùa giải rồi.

Tuy nhiên, quan điểm của Xavi khi đứng giữa cuộc đua tranh hủy diệt còn khiến tôi ấn tượng hơn nhiều. Khi Real Madrid và Barcelona xúc phạm lẫn nhau, rồi đưa ra những yêu sách, những đáp trả, và kết thúc bằng việc mỗi CLB gửi thư phàn nàn lên UEFA, anh đều nêu quan điểm cứng rắn, rõ ràng. Anh cho những cáo buộc của Madrid đối với Barcelona là ‘đáng tiếc’, nhưng anh cũng nêu rõ quan điểm về những ‘lời phàn nàn gửi tới UEFA’, và cho rằng thật buồn khi ‘tất cả những sự việc đó vẫn tiếp tục diễn ra trong thế giới bóng đá.’ Rõ ràng anh nhắc đến cả ban lãnh đạo của Barcelona trong những lời chỉ trích của mình. Những lời phàn nàn của họ tới cơ quan lãnh đạo không gây ấn tượng gì với anh. Hơn nữa, anh còn có gan để nói ra điều đó.

Trong khoảng thời gian tôi làm việc ở Tây Ban Nha, Xavi là nhân vật phóng khoáng và thú vị của các cuộc phỏng vấn; những cống hiến trên sân cỏ và thái độ, hay trí thông minh của anh khiến cho việc viết bài và truyền thông về các trận cầu thêm phần thú vị. Anh là một trong số những tiền vệ trung tâm xuất sắc nhất mọi thời đại của châu Âu, và có lẽ là cầu thủ vĩ đại nhất của Tây Ban Nha trong thời đại của anh.

Tuy nhiên, anh thậm chí không cho rằng mình là cầu thủ Tây Ban Nha tài năng nhất tại Camp Nou. Anh thường nói rằng Iniesta là ‘cầu thủ Tây Ban Nha toàn diện nhất mà tôi từng được chơi bóng cùng’ và đó là lý do tại sao Xavi thất vọng, nhưng không cay đắng, khi để lỡ Quả bóng Vàng châu Âu vào tháng 1 năm 2011, khi anh cùng hai chàng lính ngự lâm khác của Barça được đưa vào danh sách, và chiến thắng thuộc về Messi.

Thứ nhất, anh nghĩ Messi là cầu thủ vĩ đại nhất trong lịch sử bóng đá. Thứ hai, anh không chỉ nhấn mạnh tài năng trời phú của Iniesta, một thứ anh không có được, mà còn nhấn mạnh bàn thắng đem lại chiến thắng tại World Cup cho Tây Ban Nha của Andresito trong thời điểm đó.

‘Điều làm tôi hạnh phúc nhất là các cầu thủ như Leo, Andresito và tôi đã chứng tỏ được rằng kỹ thuật vẫn là yếu tố quan trọng hơn thể lực trong bóng đá hiện đại.’

‘Tôi chỉ phát huy khả năng khi chơi trong tập thể. Xét trên phương diện cá nhân, tôi chẳng là gì cả. Tôi chơi bóng với những người giỏi nhất và điều đó giúp tôi tiến bộ hơn. Tôi phải dựa vào đồng đội của mình. Nếu họ không tìm được khoảng trống, tôi sẽ không thể chuyền bóng cho họ và do đó không thể trở nên nổi tiếng như hiện nay.’

‘Vị trí của Leo, tôi tin rằng anh ấy là cầu thủ tuyệt vời nhất. Leo lớn lên ở đây. Tuy là người Argentina nhưng anh ta giống như là người bản xứ vậy. Barça là một trường đào tạo bóng đá, nhưng nó cũng là trường đời, nơi bạn được dạy những giá trị mà tôi nghĩ là đúng đắn, và Leo là một cựu học viên của chương trình đó. Ở đây, các cầu thủ được dạy cách cư xử và cách thể hiện thái độ tôn trọng, và tôi tự hào vì tôi thuộc về ngôi trường này.’

Xavi có một vài biệt danh. Gần đây, Andrés Montes, một bình luận viên lập dị trên truyền hình và trên sóng radio, đã gọi anh là ‘Humphrey Bogart’. Một số khán giả cho rằng tên gọi đó xuất phát từ việc Bogart và Xavi đều có vẻ lầm lì, nhưng thực tế, đó là vì câu trích dẫn sai ‘Play it again, Sam’ (‘Chơi lại lần nữa đi Sam’) của diễn viên Bogart trong bộ phim Casablanca. Montes nhận ra rằng, đối với Tây Ban Nha và Barça, Xavi luôn là người ‘đá nữa, đá nữa và đá mãi’, bóng cứ bay từ đôi chân này qua đôi chân khác.

Hầu hết các cầu thủ gọi anh là ‘Maki’, viết tắt của maquina, nghĩa là ‘cái máy’ trong tiếng Tây Ban Nha. Đó thật là một biệt danh tầm thường và công nghiệp cho một cầu thủ sáng tạo như Xavi, nhưng trong cái tên đó chứa tình cảm ấm áp và ý nghĩa tích cực. Xavi luôn làm việc, luôn mỉm cười, và luôn thể hiện lối chỉ trích sâu cay nhưng hài hước. Luôn chuyển động không ngừng. Những đường chuyền của anh như được tạo ra từ một dây chuyền sản xuất liên tục. Anh biết thúc đẩy và kích thích đồng đội của mình di chuyển, tạo ra các tình thế gây nguy hiểm cho đối phương.

Những động tác của anh dường như ngược lại hoàn toàn với mánh khóe của chó chăn cừu – thay vì dồn mọi người lại thành cụm trong một khoảng không gian hẹp, anh phân tán họ ra khắp sân, tới những góc chưa được khai phá và không ai ngờ tới. Tôi cũng không hiểu tại sao không có ai sáng tạo ra phương pháp này trước đó.

‘Trong trận đấu, hầu hết các cầu thủ khác kêu tên ‘Maquina’ hoặc ‘Maki’ khi họ muốn tôi chuyền bóng cho họ, riêng Messi và Alves đơn giản gọi tôi là ‘Xavi’,’ anh nói.

‘Nếu tôi không được cầm bóng trong vòng 2 phút, tôi sẽ đại loại như, ‘Này! Các cậu! Chuyền bóng cho tôi! Tôi đang rảnh đây!’ Nếu không được chơi bóng như vậy thì mọi thứ chẳng có ý nghĩa gì. Tôi thà ở nhà còn hơn. Tôi phải chạm bóng ít nhất 100 lần mỗi trận. Nếu phải quay về phòng thay đồ mà chỉ chạm bóng được 50 lần, tôi sẽ điên tiết đến mức muốn giết ai đó mất.’

Vậy đấy, bạn có Xavi ở đó – dù là xem anh ta thi đấu hay tiếp xúc với anh ta cũng đều thật thú vị. Một chàng trai siêu phàm. Một cầu thủ đỉnh cao. Một tấm gương của những điều tốt đẹp diễn ra ở CLB Barcelona trong vòng hai thập kỷ vừa qua.

‘Từ khi biết nhận thức tôi đã là một cổ động viên của Barça rồi,’ anh nhớ lại. ‘Những gì đang diễn ra hiện nay, cách chúng tôi chơi bóng – đó là một ngày hội dài cho bất cứ ai ủng hộ một CLB.

‘Trong những năm qua tôi đã mua cho mẹ đồng hồ, trang sức,… và những thứ tương tự như vậy. Nhưng bà ấy yêu bóng đá, vì thế có lẽ điều tốt đẹp nhất tôi đem lại cho bà là thẻ hội viên ở Barça và vé vào cửa trong các mùa giải để bà có thể theo dõi mọi thứ diễn ra.

‘Tôi rất lãng mạn trong bóng đá và tôi đồng ý với lập luận của Johan Cruyff rằng chúng tôi đang chiến đấu vì linh hồn của bóng đá đẹp. Tôi rất tôn trọng José Mourinho, nhưng các HLV sẽ được ghi vào sử sách là Guardiola, Sacchi, Cruyff và Alex Ferguson. Họ là những người đã đi xa hơn và tái tạo cuộc chơi. Họ là những người chiến thắng.’

DANI ALVES – STYLE, INC.

KHI BARCELONA MUA Dani Alves với giá 30 triệu Bảng Anh năm 2008, có nhiều người không đồng ý với cái giá trên. Nhưng ngay sau đó, mọi người đều thấy trên cả những kỹ thuật tuyệt vời của anh trên sân cỏ, niềm vui sống của anh còn mang lại một giá trị đặc biệt nữa, một giá trị tạo nên những ảnh hưởng quan trọng trong phòng thay đồ của Barça.

Anh ta có sự cuốn hút không thể cưỡng lại, vui tính, và luôn tràn đầy niềm lạc quan, vui vẻ trong cuộc sống – dễ thấy rằng đó là những điều chưa từng có ở Camp Nou kể từ cuối thời đại Frank Rijkaard. Rõ ràng ban đầu, họ không hề trả tiền cho Sevilla để mua những cuộc ứng đối dí dỏm, những động tác nhảy múa hay nụ cười có sức lan tỏa ấy – đó là phần thưởng dành thêm cho họ.

Barcelona đã đánh bại Chelsea và một số CLB sẵn sàng trả giá cao hơn họ để có được hậu vệ cánh phải này. Họ làm như vậy vì các nhà phân tích nói với họ rằng Alves là một cầu thủ có khả năng kết hợp hoàn hảo với tốc độ suy nghĩ và hành động mà Lionel Messi đang bắt đầu thể hiện. Thực tế chứng minh họ đã đúng. Khó có thể tìm được một cầu thủ nào khác trong đội hình có khả năng phối hợp tốt với Messi hơn cầu thủ người Brazil này.

Những cú đột phá của Alves bên cánh phải được thu hút mọi sự chú ý, và sau đó mọi người ta hồi hộp chờ xem đường chuyền hay cú sút cuối cùng có đủ chính xác hay không. Điều đó dễ khiến mọi người chủ quan và đánh giá thấp những phần khác trong trận đấu.

Anh thích những đường chuyền qua lại trong khoảng cách ngắn, đặc biệt khi đó là một bài kiểm tra xem ai có cái đầu và cảm giác nhanh nhạy hơn. Anh và Messi thường chơi trò ‘Các anh nghĩ có thể cản được chúng tôi sao?’ trước ba hay bốn cầu thủ trong hàng phòng ngự đối phương, và họ thường chiến thắng.

Không gian càng hẹp, hai người càng lấy làm thích thú.

Họ cũng thường băng qua đội hình đối phương cả một đoạn dài, và một trong những ví dụ điển hình nhất là trong trận Barça đè bẹp Real Sociedad với tỉ số 5-0 vào tháng 12 năm 2010. Messi và Alves chuyền bóng cho nhau từ gần giữa sân cho đến sát khu vực 5m50, nơi Messi ghi bàn thắng. Trong những tình huống khó khăn nhất, họ vẫn chuyền bóng qua lại được 3 lần. Hàng phòng thủ của Sociedad không thể ngăn được họ.

Hai người còn có một lần khác phối hợp di chuyển như ở chốn không người khi Barcelona đánh bại Madrid với tỉ sổ 3-1 sau khi bị dẫn trước 1-0 trên sân Bernabéu vào tháng 12 năm 2011. Ở bàn thắng thứ ba của Barcelona, Messi tăng tốc ở khu vực giữa sân và chuyền bóng cho hậu vệ người Brazil lên tham gia tấn công, Alves đưa bóng chuẩn xác cho Cesc Fàbregas đánh đầu trả ngược bóng lại phía sau.

Tất cả mọi phẩm chất của cầu thủ người Brazil đó – thái độ hung hăng gây gổ và dáng người thấp bé – cứ như thể anh được tuyển dụng và phát triển trong hệ thống đào tạo bóng đá ở Barcelona vậy. Tạng người và vóc dáng của anh tương tự như Xavi, Iniesta và Messi. Anh cũng có cùng một niềm tin giống như tất cả mọi người trong CLB – đó là các cầu thủ nhỏ bé, tài năng thường lợi hại hơn nhiều so với những cỗ máy to lớn và khỏe mạnh.

Ngay cả khi trận đấu đã kết thúc, Alves vẫn hào hứng trả lời báo chí. Đôi khi, anh sẽ xuất hiện ở khu vực phỏng vấn nhanh để nói chuyện với giới truyền thông trong chiếc áo vét nhung, đôi giày nhọn mũi, áo sơ mi trắng và cà vạt mảnh. Anh cũng là người khi được tôi hỏi quan điểm về Xavi, anh đã đưa ra một câu trả lời thú vị: ‘Anh và tôi, chúng ta cùng sống trên một hành tinh, nhưng Xavi, anh ta đến từ một hành tinh khác.’

Đội tuyển của Pep Guardiola sẽ ít được phiêu lưu hơn nếu họ không mua Dani Alves – và tất cả các cầu thủ của họ cũng sẽ mất vui đi nhiều nếu không có chàng hậu vệ Brazil này.