RỜI ĐẢO
“Đó là khoảng thời gian khó khăn nhất trong sự nghiệp bóng đá của tôi.” Cậu bé chưa từng đi máy bay, thậm chí chưa rời đảo Madeira bao giờ. Đây là thách thức lớn nhất từ trước đến giờ nên cậu lo lắng đến nỗi đêm hôm đó không sao ngủ được. Người cha đỡ đầu là ông Fernão Sousa đã đưa cậu tới Lisbon. Đó là năm 1997, vào ngày lễ Phục Sinh, Cristiano lên đường tham gia trận đấu kiểm tra ở CLB Sporting Lisbon.
Sporting có Học viện tài năng trẻ nổi tiếng nhất Bồ Đào Nha, nơi quy tụ những nhân tài như Paolo Futre, Figo và Simão lúc bấy giờ, hay các tuyển thủ hiện nay như João Pinto, Quaresma, Hugo Viana và Nani.
Cậu bé được động viên hãy chơi hết mình. Cậu biết mình giỏi và có thể chứng tỏ cho các HLV của đội áo xanh – trắng biết điều đó. Nhưng cậu mới 12 tuổi, và lần đầu tới sân tập, cậu thực sự choáng ngợp.
HLV Paulo Cardoso và Osvaldo Silva quan sát cậu. Họ không hề ấn tượng với ngoại hình gầy đét của cậu bé. Nhưng khi đã xem cậu thể hiện, lại là một câu chuyện hoàn toàn khác. Cậu bé đến từ Quinta do Falcão tranh bóng, liên tục qua mặt hai, ba đối thủ. Cậu đã có màn trình diễn lừa bóng, rê bóng, và dẫn bóng đẹp mắt trên sân tập.
“Tôi quay sang nói với Osvaldo: Cậu bé này thật đặc biệt”, Cardoso nhớ lại. “Mà không chỉ chúng tôi nghĩ thế. Cuối buổi luyện tập, các cậu bé khác vây quanh nó. Họ biết nó là người giỏi nhất.”
Các HLV CLB Sporting rất ấn tượng với trận đấu sát hạch. Họ muốn xem cậu bé chơi lần nữa vào ngày sau đó, ở sân tập gần SVĐ cũ José Alvalade. Lần này chủ tịch học viện tài năng trẻ, ông Aurélio Pereira sẽ đến xem.
“Cậu bé này rất có tài, có thể chơi đều hai chân, phản xạ với bóng nhanh khủng khiếp, cứ như trái bóng là một phần cơ thể nó vậy”, Pereira ngỡ ngàng. “Nhưng điều khiến tôi ấn tượng hơn là sự quả quyết của nó. Điểm mạnh trong tính cách của nó thể hiện rất rõ. Nó rất dũng cảm – về lý mà nói, nó đúng là đứa trẻ không thể cản phá. Nó không hề nao núng bởi các cầu thủ lớn tuổi hơn và có tố chất thủ lĩnh của những tuyển thủ vĩ đại. Nó quá đặc biệt! Khi nó trở lại phòng thay đồ,tất cả các cậu bé khác tranh nhau nói chuyện với nó. Cậu bé hoàn hảo, và rõ ràng sẽ mạnh lên từng ngày.”
Ngày 17 tháng 4 năm 1997, Paulo Cardoso và Osvaldo Silva kí hồ sơ xác nhận cầu thủ, có mục nhận xét: “Cầu thủ có tài năng hiếm thấy và kỹ thuật xuất sắc. Có khả năng đảo chân và làm động tác giả lắt léo, linh hoạt, đặc biệt cả khi dừng lại hay đang chuyển động.” Cậu sẽ chơi tốt ở vị trí tiền vệ trung tâm hoặc “ở vị trí của một số 10 thực thụ” như các HLV nói. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro đã vượt qua thử thách để đến Sporting. Nhưng điều đầu tiên Sporting phải làm là đi đến thỏa thuận với đội Nacional da Madeira.
Sau một tuần ở Lisbon, Ronaldo trở về với cuộc sống trên đảo. Bây giờ, vấn đề của các HLV là dàn xếp ổn thỏa cho vụ chuyển nhượng. Nacional đang nợ Sporting 4.500 Contos Bồ Đào Nha (tương đương với 22.500 Euro) vì cầu thủ trẻ Franco, cầu thủ được nhượng lại cho Nacional từ phía đội Sporting. Vụ “chuyển nhượng” Cristiano sẽ là cơ hội để xóa nợ, nhưng cái giá 22.500 Euro cho một cậu bé 12 tuổi là một cái giá quá cao, chưa từng có tiền lệ. Ông Simões de Almeida, quản lý cũ của CLB lên tiếng, “Sporting chưa bao giờ trả xu nào cho một cầu thủ trẻ.”
Aurélio Pereira và các HLV khác phải thuyết phục người quản lý rằng đầu tư nhiều cho cậu bé là điều nên làm. Ngày 28 tháng 6 năm 1997 Pereira chuẩn bị một báo cáo mới, bổ sung lời tái bút sau: “Mặc dù việc trả giá quá cao cho một cậu bé 12 tuổi có vẻ hơi lố nhưng đó là một tài năng lớn, và đã được khẳng định trong quá trình thử thách với sự chứng kiến của các HLV. Đây sẽ là sự đầu tư đáng kể cho tương lai.”
Chỉ vài dòng đó đã đủ sức thuyết phục giám đốc tài chính của CLB và vụ chuyển nhượng đã thành công.
Vào tuần cuối của tháng 8, Cristiano Ronaldo rời Maderia đến ổn định cuộc sống ở học viện tài năng trẻ Sporting. Đó là khoảng thời gian vô cùng khó khăn đối với một cậu bé 12 tuổi. Cậu vẫn nhớ giây phút cảm động khi phải chia tay gia đình mình.
“Các chị và mẹ tôi khóc. Tôi cũng khóc”, anh nhớ lại. “Thậm chí ngay cả khi máy bay vừa cất cánh, tôi vẫn nghĩ gia đình mình đang khóc, thế là tôi lại khóc.”
Ronaldo sẽ chuyển vào khu tập thể thuộc Học viện Sporting dành cho các tuyển thủ đến từ nhiều nơi trên cả nước. Khu này gồm bảy phòng ngủ tập thể và một phòng khách, nằm bên trong SVĐ Alvalade, gần ba sân tập. Ronaldo là cầu thủ nhỏ tuổi nhất và ở chung phòng với Fábio Ferreira, José Semedo và Miguel Paixão. Các cầu thủ khác đến từ Mozambique (thuộc địa cũ của Bồ Đào Nha), Algarve và Vila Real. Thời gian biểu của họ rất khắt khe: Lên trường học đến 5h chiều, sau đó là luyện tập.
Trải nghiệm của ngày đầu tiên đến lớp học thật buồn. Cậu bé đến trễ và giáo viên đã điểm danh xong. Cristiano xếp thứ năm trong danh sách. Khi đứng dậy và đọc tên, cậu nghe thấy tiếng mấy học sinh ngồi cuối lớp chế nhạo giọng Madeira của mình. Tiếng địa phương khác tiếng Bồ Đào Nha ở thủ đô nhiều, gần như là một thứ ngôn ngữ khác hoàn toàn. Trông cậu lạ hoắc, nghèo khổ, nhà quê và cô đơn. Cristiano nổi nóng và cầm ghế dọa giáo viên.
Cậu trở thành trò cười cho cả lớp và cảm thấy mình giống một thằng ngốc. Mấy ngày sau đó, cậu vô lễ với HLV khi ông này yêu cầu cậu dọn phòng thay đồ. “Em là cầu thủ đội Sporting nên em không phải nhặt cái gì từ dưới đất lên cả”, cậu ngoan cố cãi lại. Kết quả là cậu phải nhận hình phạt bao gồm cả việc không được tham gia thi đấu một số trận. Dĩ nhiên, cậu khóc nức nở.
“Thật khổ sở”, sau này nhớ lại anh nói, “đó là quãng thời gian khó khăn nhất trong sự nghiệp bóng đá của tôi.” Cậu cảm thấy không thể quen được với ai, không hòa nhập với cuộc sống ở khu tập thể, và không chịu nổi các quy định. Cậu thường gọi điện về nhà 2 -3 lần một tuần. Cứ nghe thấy giọng mẹ là cậu khóc nức nở. Bà Dolores cố gắng làm cậu vui, khuyên cậu không nên quan tâm đến những lời trêu chọc ở trường.
Bà thường an ủi và thuyết phục cậu rằng cuộc sống và tương lai của cậu ở đó, ở thành phố Lisbon, và Học viện tài năng trẻ Sporting. Nhưng cuối cùng, bà vẫn phải bay đến thủ đô vì Cristiano nói rằng không thể chịu đựng được thêm nữa. Cậu muốn rời khỏi nơi đó, từ bỏ ước mơ và trở về đảo để ở bên cạnh gia đình.
“Mẹ của Cristiano là nhân tố then chốt trong việc quyết định thành công hôm nay của cậu”, Aurélio Pereira khẳng định. “Bà luôn đứng về phía chúng tôi.” Khi cậu bé về nhà và không muốn trở lại Lisbon, cha đỡ đầu của cậu bé cũng góp sức trong việc bảo đảm rằng cậu ấy sẽ ở lại viện.
Năm đầu tiên thực sự là thử thách khắc nghiệt. Nhưng dần dần, cậu đã thích nghi được. “Trong thời khắc khó khăn, bạn sẽ hiểu nhiều hơn về chính mình”, CR7 (biệt danh của Cristiano) chia sẻ nhiều năm sau đó, “Bạn phải mạnh mẽ và tập trung vào điều mà mình thực sự muốn.” “Giấc mơ cả đời của cậu ấy – là trở thành một ai đó”, Paulo Cardoso chia sẻ, “cậu ấy khao khát trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp bằng cả trái tim.”
Trong suốt những năm đầu khó khăn này, cậu có giám hộ người Madeira, Leonel Pontes, người hàng ngày cùng cậu đến trường và nơi luyện tập. “Ronaldo luôn quyết đoán trong tất cả những hành động của mình”, ông nhớ lại. “Nó muốn trở thành người dẫn đầu trong nhiều lĩnh vực: bóng bàn, quần vợt, bơi lội, đá bóng trên bàn, phóng phi tiêu, điền kinh. Tôi nghĩ một trong những lý do khiến nó được như hôm nay là bởi nó luôn muốn đạt đến đỉnh cao.”
Họ thấy cậu trong phòng tập tạ tuy chưa được phép. Cậu tập đẩy tạ, thực hiện bài tập cơ bụng trong phòng ngủ và luyện tập chân với quả cân quanh mắt cá chân để nâng cao kỹ thuật rê bóng. Khi đồng đội chuẩn bị đi tắm sau buổi tập, cậu vẫn ở lại trên sân, tập đá tự do vào tường, xem đó như là các mục tiêu. Cậu dùng hai tô súp mỗi ngày để cơ thể đỡ gầy hơn.
Vào những ngày Chủ nhật, cậu trở thành cậu bé nhặt bóng khi đội Sporting chơi trên sân nhà. Cậu gặp gỡ một số cầu thủ giỏi của CLB để hiểu hơn về họ, cảm nhận không khí ở trên sân và kiếm 5 Euro. Cuối mỗi trận đấu, cậu cùng đồng đội góp tiền mua bánh pizza.
Mức lương đầu tiên của cậu ở Sporting lên tới 10 Contos (khoảng 50 Euro) một tháng. Số tiền này đủ để mua sách vở và ba lô, cũng như quần áo và để chi tiêu hàng ngày. Một ngày, bà Dolores gọi điện đến CLB thông báo rằng “Ronaldo dành hết tiền mua bữa trưa ở căng tin, để mua sôcôla.” Thật thú vị vì mặc dù buộc phải lớn nhanh và bỏ tuổi thơ lại sau lưng, cậu vẫn chỉ là một đứa trẻ. Nhiều năm sau đó, trong một cuộc phỏng vấn trước thềm World Cup tại Nam Phi, Cristiano chia sẻ “Tôi tiếc nuối vì đã không được sống thật với tuổi thơ của mình.”
Cậu ấy phải cư xử như người lớn, sống tự lập, và chịu trách nhiệm với việc giặt là quần áo cho mình. Cậu đến Lisbon để học đá bóng, không phải để sống như một đứa trẻ. Cậu cũng buộc phải đối diện các vấn đề của gia đình mình. 14 tuổi, cậu nghe tin cha nghiện rượu còn anh trai nghiệm ma túy. Cristiano cảm thấy sốc nhưng không thể để nỗi đau đó lấn át mình. Anh trai cậu được nhận vào điều trị ở một phòng khám phục hồi chức năng ở Lisbon, và sau một số lần tái nghiện anh đã cai nghiện thành công. Nhưng cha cậu thì vẫn thế.
May mắn thay, cuộc sống của cậu ở Học viện bắt đầu cải thiện. “Nhờ có tài năng hiếm có và sự chăm chỉ, cậu đã thích nghi được với môi trường mới và bắt đầu trở thành trung phong của đội bóng”, người giám hộ, ông Pontes chia sẻ. “Các cậu bé khác bắt đầu chuyền bóng cho Cristiano nhiều hơn vì chúng biết nó chơi giỏi nhất.”
Cậu ấy là người dẫn đầu cả trong và ngoài sân bóng. Trong bộ phim tài liệu Thế giới của Ronaldo (Planet Ronaldo), được phát sóng trên kênh truyền hình Sic của Bồ Đào Nha, ông Pontes thuật lại: Có lần Cristiano và ba đồng đội bị một nhóm côn đồ tóm cổ đòi cướp trên đường phố Lisbon, cậu là người duy nhất không tìm cách chạy trốn dù ít tuổi nhất. Cậu dũng cảm đánh trả lại bọn chúng, bảo vệ số tiền ít ỏi còn trong ví. Kết quả là bọn cướp lủi mất mà không lấy được đồng nào.
Học viện tài năng trẻ Sporting không chỉ chăm sóc các cầu thủ trẻ tiềm năng của mình trên sân tập. Họ dành cho mỗi cầu thủ một gia sư riêng để chúng có thể học thật tốt ở trường địa phương Crisfal.
Ronaldo thích khoa học nhưng không thể học nổi tiếng Anh. Cậu học hành rất hời hợt. Chính bóng đá, bè bạn và công việc nhặt bóng khiến cậu xao nhãng việc học ở trường. Cuối cùng, cậu phải chọn giữa thể thao và học hành. Sau khi nói chuyện với mẹ, cậu quyết định lên lớp 9 sẽ nghỉ học.
Những người quản lý CLB cố gắng giúp các cầu thủ trẻ của mình vượt qua các vấn đề liên quan đến việc thích nghi với môi trường mới, theo tư vấn của một nhà tâm lý học. Họ duy trì chính sách kỷ luật khắt khe. Ronaldo không bao giờ quên cảm giác áp lực về các kỷ luật này trong những ngày mới gia nhập đội.
Tại vòng đấu cuối cùng của mùa giải, Sporting gặp Marítimo, đội bóng đến từ quê hương của Cristiano. Cậu có cơ hội về nhà, về SVĐ mà cậu đã chơi những trận đầu tiên – được gặp lại gia đình và bè bạn có lẽ là điều cậu mong mỏi hơn tất cả.
Nhưng Cristiano đã cư xử không tốt ở trường học và chủ tịch quyết định trừng phạt cậu. Cậu sẽ không được đi cùng họ về Madeira. “Tôi nhìn vào danh sách, và không thấy tên mình. Tôi kiểm tra đến 4 lần và… không có gì cả. Tôi bắt đầu khóc và giận dữ xông vào trung tâm luyện tập, yêu cầu được giải thích. Thật khó khăn nhưng tôi đã có được một bài học rất quan trọng.”
Học viện yêu cầu tất cả các cầu thủ phải tuân theo chỉ dẫn khắt khe. Cùng với bác sĩ của đội, các quản lý chịu trách nhiệm đối với sự phát triển thể lực của mỗi cầu thủ. Trong trường hợp của Cristiano, họ kiểm tra mật độ xương của cậu để xem chiều cao tối đa mà cậu có thể đạt được khi trưởng thành là bao nhiêu. Kết quả rất khả quan – nếu không có gì thay đổi, cậu có thể cao 1.85m. Nhưng lúc Cristiano 15 tuổi, họ phát hiện ra một vấn đề nghiêm trọng.
“CLB thông báo với chúng tôi rằng nhịp tim lúc nghỉ ngơi của nó quá cao”, mẹ cậu tiết lộ với tờ The Sun.
“Tôi phải hoàn thành rất nhiều giấy tờ để nó được tham gia xét nghiệm.” Cuối cùng, họ quyết định tiến hành phẫu thuật. Họ sử dụng tia laze để chữa trị khu vực tim bị tổn thương của nó và sau vài ngày hồi sức, nó được xuất viện. Trước đó, tôi biết rõ điều này và rất sợ nó phải từ bỏ bóng đá.” Nhịp tim bẩm sinh của cậu đã cao hơn mức bình thường nhưng không ảnh hưởng đến sự nghiệp của cậu. “Vài ngày sau đó, nó gặp lại đồng đội và còn chạy nhanh hơn trước đó”, mẹ cậu chia sẻ.
Không chỉ chạy nhanh, cậu còn tiến bộ với tốc độ chóng mặt. 16 tuổi, cậu trở thành ngôi sao bóng đá của Học viện. Trong lịch sử lâu đời của CLB, cậu là tuyển thủ duy nhất chơi cho đội U16, U17, U18, đội B, đội một trong cùng một mùa giải. Tháng 8 năm 2001 cậu ký hợp đồng chuyên nghiệp đầu tiên của mình: Thời hạn 4 năm, lương 2.000 Euro một tháng và giá trị chuyển nhượng là 20 triệu Euro. Cậu chuyển từ khu tập thể Học viện đến sống ở nhà tập thể gần
Quảng trường Marques de Pombal, trung tâm Lisbon, cho đến khi tìm mua được một căn hộ để gia đình có thể đến thăm cậu thường xuyên hơn. Cậu bé đã trưởng thành, tự lập hơn và quyết định tìm người quản lý mới. Sau đó, cậu tạm biệt Luis Vega, người quản lý của Figo và đặt tương lai sự nghiệp của mình vào tay Jorge Mendes.
Tháng 8 năm 2001, đội một của Sporting có HLV mới. László Bölöni là người Rumani gốc Hungary, cựu tiền vệ siêu sao của đội Steaua Bucharest, đã cùng đội này đoạt Cúp C1 châu Âu năm 1986. Ông đã ngồi trên ghế HLV của CLB Pháp AS Nancy trong suốt tám mùa giải và đã chấp thuận công việc ở Học viện Sporting sau một thời gian ngắn làm HLV cho đội tuyển quốc gia Rumani.
Trong năm đầu tiên, ông đưa đội mình đoạt cú đúp với chức Vô địch Quốc gia và Cúp Quốc gia Bồ Đào Nha (Taça de Portugal). Ông để mắt tới các cầu thủ như Cristiano, Ricardo Quaresma và Hugo Viana và muốn nhanh chóng đưa Cristiano vào đội một. Thực sự, Cristiano cần có cơ hội được luyện tập cùng với các cầu thủ hàng đầu. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyên cậu không nên nhảy cóc vì cậu đang trong giai đoạn trưởng thành. Nhưng dù thế nào thì cậu bé từ Madeira cũng sẽ sớm trình làng thôi.
